دکتر صادق حسنی
برنامهریزی شهری کوانتومی (Quantum Urban Planning) :
برنامهریزی شهری کوانتومی یکی از جدیدترین رویکردهای نظری و فناورانه در حوزه شهرسازی و علوم شهری است که با بهرهگیری از اصول فیزیک کوانتومی و محاسبات کوانتومی، به دنبال حل مسائل پیچیده و غیرخطی در مدیریت شهری است.
در این رویکرد، شهر نه بهعنوان یک سیستم ساده و قابل پیشبینی، بلکه بهعنوان یک سیستم پیچیده، پویا و تطبیقی دیده میشود. در چنین سیستمی، رفتار انسانها، زیرساختها، فضاهای فیزیکی، دادهها و تصمیمگیریها بهصورت همزمان و درهمتنیده عمل میکنند؛ درست مانند ذرات کوانتومی که در همتنیدگی (Entanglement) و برهمنهی (Superposition) با یکدیگر قرار دارند.
پایههای علمی این رویکرد:
مفهوم برهمنهی (Superposition):
در شهر، تصمیمگیریها ممکن است چند نتیجه همزمان داشته باشند. مدلهای کوانتومی میتوانند این وضعیتهای همزمان را بررسی کنند.
درهمتنیدگی (Entanglement):
رفتار یک بخش از شهر (مثلاً ترافیک) میتواند بر دیگر بخشها (مثلاً آلودگی یا مصرف انرژی) تأثیر مستقیم و فوری بگذارد؛ دقیقاً مثل درهمتنیدگی بین ذرات در فیزیک کوانتوم.
عدم قطعیت (Uncertainty):
در برنامهریزی سنتی، فرض بر این است که آینده قابل پیشبینی است؛ اما در شهر واقعی، آینده پر از عدم قطعیت است. برنامهریزی کوانتومی میپذیرد که همیشه قطعیتی وجود ندارد و باید با آن کار کرد.
کاربردهای واقعی و قابل توسعه:
مدیریت هوشمند حملونقل:
الگوریتمهای کوانتومی میتوانند مسیرها، زمانبندیها و رفتار ترافیکی را با سرعت بالا تحلیل و بهینهسازی کنند.
برنامهریزی کاربری زمین:
استفاده از مدلهای کوانتومی برای بررسی و مقایسه سناریوهای مختلف در تخصیص زمینهای شهری (مسکونی، تجاری، فضای سبز و...)
پیشبینی بحرانهای شهری:
مدلهای کوانتومی میتوانند شبیهسازی کنند که در صورت وقوع بحرانهایی مثل زلزله یا آلودگی شدید، شهر چه واکنشی نشان خواهد داد.
بهینهسازی مصرف انرژی در محلههای هوشمند:
با بررسی تعامل چندمنظوره میان تولید، مصرف، و ذخیرهسازی انرژی بهصورت همزمان.
چالشها و محدودیتها:
در حال حاضر، فناوری رایانههای کوانتومی هنوز در مراحل آزمایشی است و عمومی نشده است.
تبدیل مفاهیم فیزیکی به مدلهای شهری نیاز به همکاری میان شهرسازان، فیزیکدانان و متخصصان داده دارد.
هنوز چارچوب نظری و عملی یکپارچه برای این رویکرد تدوین نشده است.
جمعبندی:
برنامهریزی شهری کوانتومی تلاشی است برای درک و مدیریت بهتر پیچیدگیهای شهری با بهرهگیری از دانشهای نوین. این رویکرد، با اینکه هنوز در مراحل آغازین خود قرار دارد، اما افقی بسیار روشن برای آیندهی شهرهای هوشمند، پایدار و تطبیقپذیر ترسیم میکند.
دکتر صادق حسنی
دیدگاه خود را بنویسید