دکتر صادق حسنی - بهمن ماه 1403

شناخت فضاهای شهری :

برای شناخت فضاهای شهری باید ۲ مفهوم آشنا شد :

۱- توده                   ۲- فضا

بدین دلیل باید با این دو مفهوم آشنا شد که ماهیت محیط پیرامون را این دو مفهوم تشکیل می دهند.

۱- توده : به تمامی مساحت و سازه ها و احجام ساختمانی واقع در محیط  تقسیم بندی توده شامل :

       ۱- ساختمان مسکونی

      ۲- ساختمان آموزشی

در اصطلاح کاری (حرفه ای) به ساخت  و سازهای فضایی توده ساخت می گویند.

۲- فضا : به قسمتی از محیط پیرامون که خالی از ساخت و ساز (توده) باشد. پس در اینجا ما با یک پهنه یا عرصه روبرو هستیم [فضای خالی]  اصطلاح کاری

نفوذ : توده ها همواره با رنگ و بدون رنگ و توپر و خالی روبرو هستیم

پس در این قسمت با نقشة توده و فضا  (نقشه پر و خالی) روبرو هستیم. که از نظر کاری ۲ کاربرد دارد :

۱- پلان

۲- حجم

مثال :‌در اولین کار عملی :

- ابتدا پیدا کردن نقشة توده فضا [پر و خالی]

- برداشت اطلاعات از نقشه پر و خالی :

۱- میزان فشردگی و تراکم ساخت و ساز در محیط :

 – نیاز به فضای عمومی

– عدم نیاز به فضای عمومی

۲- نوع و طراحی و پیش زمینه تاریخی آن ( شکل گیری ماهوی- تاریخی)

- تقسیم بندی فضا از نظر تصورات ذهنی : [برداشت ذهنی] :

۱- فضاهای عینی : فضاهایی که عینیت دارد و وجود خارجی و ماهوی دارد. ما در این فضا زندگی کرده و آنرا احساس (لمس) می کنیم. مانند فضای پارک، منزل و… پس این فضا قابل ترسیم و قابل تصویر است.

۲- فضاهای ذهنی : می توانند باعث خلاقیت شوند. این فضاها وجود خارجی ندارند اما با استفاده از ویژگی ها و برداشت اطلاعات فردی یا تصویری که هر  فرد ممکن است از آن فضا داشته باشد شناخته و معرفی می شود. فضاهای ذهنی به ادراک و شناخت هر فرد می تواند دارای خصوصیات مختلف باشد این خصوصیات مختلف توسط افراد مختلف قابل بحث و بررسی است.

این فضاها مطلق نیستند و نسبتی است و در موقعیت های مختلف و با افراد مختلف می تواند به صور متفاوت خلق شوند. در طراحی این فضاها روند رو به تکامل وجود دارد. و با شناخت و ارزیابی طراحی ارتباط مستقیم دارد. مانند وقتی بوی عطاری می شنویم ناخودآگاه ما از عطاری را در ذهن می سازیم.

 دید و منظر در فضای شهری :

- جهت گیری های اصلی بخش های عمده :

۱- خط آسمان : تحلیل فضای شهری

طراحی شهری

تعریف : خط فرضی است که در حد انتهای ارتفاع کلیه ساختمانها رسم شده و از کنار هم قرارگیری مجموعه های ساخته شده و فضاهای مابین ایجاد می شود.

دونوع خط آسمان داریم :

 ۱-خط آسمان منظم

۲- خط آسمان نامنظم            پیوسته           ناپیوسته

بهترین شکل برای طراحی خط آسمان منظم است در تحلیل فضاهای شهری

کاربرد خط آسمان :

۱- تعریف منظر مناسب شهری یا سیلوئیت شهری است. یک تصویر محو شده از یک فضای شهی یا دور نواحی شهری به گویند.

در طراحی شهری باید دست به طراحی فضاهای مناسب شهری با تعریف خط آسمان منظم بزنیم.

برای هر یک از این بدنه ها با ضابطه ای خاص طراحی شده، در این بدنه ها یک خط آسمان منظم و ممتد وجود دارد که باعث یک منظر خوب شهری می شود. اما در ایران چنین نمی باشد.

- در خط آسمان منظم رابطه اجزاء به کل یکی رابطه معنادار است یعنی تدامی ‎‎اجزاء باید از این ضوابط کلی مجموعه پیروی کنند.

دکتر صادق حسنی- بهمن ماه 1403